İSKANDİNAV MİTOLOJİSİ
İSKANDİNAV MİTOLOJİSİNE GİRİŞ
Norse veya İskandinav mitolojisi,İskandinav insanlarının,Hristiyanlık öncesi dinleri,inanışları ve efsaneleridir.M.Ö. 1000 yıl sonrasında,birçok avrupa ülkesinde Indo-Avrupa dili konuşuluyordu.M.Ö. ilk bin yılın ortalarında Alman kabileleri Güney İskandinavya ve Kuzey Almanya bölgesinde yaşamışlardı.Onların yayılmaları ve ilerlemeleri MÖ2.yüzyıl 'a kadar devam etti.Bu yüzden İskandinav ve Alman mitolojileri aynı temeller üzerindedir ve birçok ortak noktası vardır.Snorri Sturluson'un Eddası (1179-1241) bu efsanelerin çoğunu içerir.Mitolojinin yaratılış detaylarını çok çeşitli kaynaklara dayanarak sadece Snorri kaleme almıştır.
BAŞLANGIÇ VE VAROLUŞ
Başlangıçta boşluk vardı (Ginnungagup).Dünya daha var olmadan önce 11 nehir akan Niffleheim'da ölüm var oldu.Niflheim'ın güneyinde başka bir sıcak dünya daha oluştu; Muspell.Devlerin koruduğu yer.Devler buraya Stur yani Siyah dediler.Niflheim'ın nehirleri donmuştu.Bu nehirlere Ginnungagup dendi.Günün birinde Muspell'deki kıvılcımlar nehirlerin üzerine düştü ve nehirleri eritti.Erimiş nehirlerden oluşan damlacıklar Ymir'i şekillendirdi ve Ymir'in terinden diğer dişi ve erkek devler oluştu.
Yaratılış efsanesinin bir başka versiyonu daha vardır:
Eriyen damlalar en ilkel inek şeklini aldılar.Audhumla,sütüyle Ymir'i besleyen inek.Audhumla aynı zamanda tuz parçalarını yalayarak bu bloklara ilk insan şeklini verir.İlk insan Buridir.Buri'nin,bir devin kızı olan Bolthor ile evli bir oğlu vardır,Bor.Bolthor'u Odin,Vili ve Ve birleşerek Bor'a uygun bir biçimde yarattılar ve şeklinden dolayı Ymir'i öldürdüler ve sonra iki tane ağaç yarattılar.Düşünen,nefes alan,duyan ve de görebilen iki ağaç.Bu ağaçlar insan ırkının ilk modelleriydi.Erkeğe Askr (ash tree,Kül ağacı),dişiye de Embla (Sarmaşık) dediler.Ardından Asgard'ı yarattılar,Tanrıların meskenini.Snorri diğer birçok versiyonda kader ağacı Yggdrassil'den bahseder.Onun ne kadar ihtişamlı olduğunu,dünyanın merkezinde nasıl görkemli bir şekilde yükseldiğini tasvir eder.Ağacın altındaki kader feminen formu olarak tasvir edilir ve insan hayatının buradan başladığı düşünülür.
Bazı versiyonlarda da Tanrıların büyük meclisinin burada toplanıp kararlar aldığından bahsedilir.Bu ağaç üç köklüdür.Bu köklerden biri cehenneme kadar uzanır,diğeri devler ülkesine gider ve sonuncu kök de insanların dünyasına gider.Bütün dünyanın mutluluğu bu ilk ağaca bağlıydı.İskandinav tanrıları iki grupta toplanır.Aesir ve Vanir tanrıları.Aesir'in en önemli tanrıları,Odin,Thor ve bazende Tyr,Vanir'de ki önemli tanrılar ise Njord,Frey ve Freya'dır.Vanir,Zenginlik,verimlilik ve doğurganlığı simgeler.Doğurganlığı sembolize eden toprak ve denizle sembolleştirilmiştir Vanir.Aesir,Diğer bütün değerlerle sembolleştirilmiştir.Odin bir büyücüdür,tanrıların şefidir ve tüm kahramanların başıdır.Thor,çekicin tanrısıdır ve havaya hükmeder.Birçok öyküde bu ikili barış içinde yaşarlar ve birbirlerine yardım ederler.En önemli mitolojik hikâyeler uzak geçmişte bir zamanda,Vanir ve Aesir arasında çok vahşi bir savaşın çıktığından bahseder.Bazı bilginler bu savaşın Alman ırkının diğer ırklarla karşılaşmasının bir yansıması olarak görürler.Georges Dumezil ve Jan De Vries,tanrılar arasındaki savaş ve bölünmenin Indo-Avrupa mitolojisinin bir parçası olduğunu ortaya çıkardılar.
Bilinen üçlü,sihirsel güçleri adilce kullanan Odin ve Thor tarafından yaratılmıştı.Tyr savaş tanrısı ve Vanir bolluk tanrısı beraberce hiyerarşiyi bozguna uğratmışlardı.İskandinav mitolojisinde Odin ve Thor arasındaki çelişki,bütün tanrılık statülerinin Vanir'de kalmasıyla başladı.Aesir'e bir kadın olan Gullveig'i (Altın sarhoşu) göndererek yalvardılar.Daha sonra da savaş çıktı.Her iki tarafta tükendikten sonra,iki taraf kendi grup üyelerini değiş tokuş etti.Vanir Njord ve oğlu Frey'i,Aesir ise Mimir ve Hoenir'i verdi.Bu geçici barış tüm tanrıların toplanarak Kvasir' i yaratmalarıyla kutlandı.Kvasir barış ve mutluluğun sembolü daha sonra kurban edildi ve kanından tanrılar için bir içki yaratıldı.Böylece Kvasir Tanrıları sarhoş eden ve ozanlara ilham veren bir içecek olmuştu.
Önemli bir başka mitolojik efsane de Balder ve Loki'yi anlatır.Odin'in oğullarından Balder burada akıl, sevgi ve bilginin tanrısı olarak karşımıza çıkar.Cennette Glitnir denilen bir yeri korumaktadır.Her türlü anlaşmazlıkta bütün tanrılar onun adaletine güvendiklerinden ona gelirler ve burada Balder'in adaleti sağlaması beklenir ve Balder adaleti yerine getirir.Loki Aesir tarafından evlat edinilmiş bir devdir.Loki ve Odin aralarında bir dostluk antlaşması yapmışlardı.Bir gece Balder kendi ölümü hakkında çok rahatsız edici bir rüya görür.Annesi Frigg,su,ateş,doğadaki bütün elementlere,kuşlara,canavarlara,toprak ve taşlara,Balder'a zarar vermemeleri için yemin ettirir.Böylece Balder Ölümsüz olur.Bundan sonra Aesir Balder'ı ortalarına alıp onunla eğlenmeye başlar.Ona küçük ok,taş vs. şeyler atarlar.Bu yeminden dolayı Balder sadakatsizliklle karşı karşıya kalmıştır.Loki bu dramayı görünce merak eder ve kadın kılığında Frigg'in yanına giderek ona neler olduğunu sorar.Frigg'de ona yeminden bahseder ve yeminin içine katılmayan tek şeyin ökse otu olduğunu da sözlerine ekler.Bunu duyan Loki hemen Aesir'e sunulmak üzere ökse otu getirir.Bunu kör tanrı Hoder'e kendi isteği ile verecek ve böylelikle Balder'a acı çektirme oyununa o da katılabilecektir.Balder'a ökse otundan yapılmış ok atılır ve Balder ölür.Aesir bu olayın suçlusundan intikam almak ister ama bulundukları yerin kutsallığından dolayı bunu yapamazlar.Balder Hel'e gidecektir,yani tüm ölülerin gittiği yere çünkü o bir savaşçı değil ve bir savaşta ölmemiştir dolayısıyla da kahramanların yeri olan Valhalla'ya gidemez.Balder Hel'den ancak Odin onun çıkmasına izin verdiğinde ve aynı zamanda yaşayan ve ölü olan her canlının onun için göz yaşı döktüğü zaman çıkabilecektir.Aksi takdirde sonsuza dek orada kalmaya mahkum olacaktır.Bu kehanet üzerine Aesir bütün dünyaya elçiler yollar.Doğaya,insanlığa,tanrılara ve onlara Balder için göz yaşı dökmelerini emreder.Bunu tüm yaşayanlar kabul eder.Tabii ki Devlerin kraliçesi Thork (kılık değiştirmiş Loki) hariç ve ağlamamak için de kesin kararlıdır.Aesir Thork'un Loki olduğunu farkettiğinde,onun bu şeytanca oyunlarına son vermesi için zincire vurur.
Kehanete göre Loki bir gün bir şekilde zincirlerini kıracak ve bu bütün şeytanların canavarların ve devlerin tanrılara karşı olan büyük savaş Ragnarok'ta kaybedeceğinin işareti olacaktır.Ragnarok'ta Odin kurt Fenrir tarafından yenilir.Daha sonra da Fenrir Odin'in oğlu,Vidar tarafından öldürülür.Bu olaydan sonra tanrılar arasındaki korkunç savaşlar başlar.Tanrı Heimdall ve Loki karşı karşıya gelip birbirlerini öldürene kadar savaşırlar ve daha sonra Dünya bir ateşle yok edilir.Evren denizin dibine batmaya başlar.Bu son tekrar doğuşla kendini devam etirir.Dünya denizden tekrar yükselir,yeşillenir,bitkilerle dolup taşar.Aesir'in ölü oğulları Asgard'a geri döner ve atalarının yolunu izlerler.
İskandinav tanrıları ölümlüydü,ve ancak Idunn'un elmaları ile Ragnarok'a kadar yaşayabilirlerdi.Idunn,İskandinav Mitolojisi'nde ebedi gençlik tanrıçasıydı.Şiir tanrısı Bragi'nin kardeşidir.Sahip olduğu elmalarla diğer tanrıların da ölümsüzlükleri muhafaza etmelerini sağlardı.
RAGNAROK NEDİR?
Ragnarok,İskandinav mitolojisindeki kıyamettir.
Rivayete göre her yerde savaş ve ölüm olacak.Skoll güneşi ve Hati'de ayı yutacak.Gullinkambi tanrılara doğru ötecek ve einherjarları çağıracak.Jormungand ve Fenris serbest kalacak ve Jormungand Thor tarafından öldürülecek fakat Thor'u zehirleyip onun ölümüne sebep olacak.Vidar Fenris'i öldürecek.Garm ve Tyr birbirlerini öldürecek.Sonrasında dünya ateşler içinde yanacak.Bazı tanrılar sağ kalacak diğerleri ise yeniden doğacak.Sonunda nefret ve keder kaybolacak ve kalan lif ve lifthasirler mutlu bir şekilde yaşayacak.
AESİR
İskandinav Mitolojisinde,başlıca tanrı topluluğunun genel adı.Diğer topluluğun adı Vanir'dir ve Odin'le birlikte ölümlü insanların hayatlarını yönetirler.Asgard'da yaşarlar.Tanrılar güçlü,güzel ve normal insanlardan daha iridirler.İnsanlardan uzun yaşarlar ama ölümsüz değillerdir.Her tanrı değişik alanlarda bilgiye sahiptir.İyi,sıcakkanlı ve yardım severdirler.Asgard'da çok uzun süreden beri yaşayan Vanir'ler de Aesir tanrıları arasında sayılırlar.
ÖNEMLİ MEKANLAR
ASGARD
Asgard,savaş tanrıları Aesir'ın mekanı,dokuz alemden biri.Evrende en yüksek seviyede bulunur,sıkıca yerleştirilmiş taş bloklardan örülü yüksek bir duvarla çevrilidir.Bu seviyede Alfheim,Vanaheim ve Valhalla bulunur.
MİDGARD
Midgard,İskandinav mitolojisinde ölümlülerin yaşadığı yere verilen isimdir.
JOTUNHEIMR
Jötunheimr (ya da Jotunheim) eski Nors mitolojisinde devlerin dünyasıdır.İki çeşit dev vardır,kaya (ya da tepe) devleri ile buz (ya da kırağı,soğuk) devleri.Bu devlerden genel olarak "jotun"ler olarak da söz edilir.Jötunheimr'den,Midgard'daki insanları ve Asgard'daki tanrıları tehdit ettiklerine inanılır.
VALHALLA
Valhalla,İskandinav mitolojisinde Valhöll (Katledilmişlerin Salonu) Odin 'in yönettiği salon.Asgard'da bulunmaktadır.Valkyrieler savaş alanlarında ölmüş kahramanları buraya getirir.Bu çok geniş salonun 540 kapısı vardır.Çatı kirişleri mızraktır,çatı kalkanlardan oluşmuştur.Batı kapısında bir kurt vardır ve üzerinde bir kartal dolaşır.Ragnarok geldiğinde her kapıdan omuz omuza ilerleyen 800 savaşçı çıkacaktır.
İSKANDİNAV TANRILARI
* Odin - Aesir'in efendisi. Bilgelik ve savaş tanrısı.Eşi:Frigg.
* Thor - Gökgürültüsü ve savaş tanrısı.Eşi:Sif.
* Loki - Düzenbaz,yaramazlık,sorun ve ateş tanrısı.Eşi:Sigyn.
* Frey - Erkeklik gücü tanrısı.Eşi:Gerd.
* Tyr - Savaş ve savaşçı tanrısı.
* Heimdall - Asgard'ın koruyucusu.
* Balder - Aydınlık,barış,yeniden doğum ve adalet tanrısı.Eşi:Nanna.
* Ull - Beceri,av ve düello tanrısı.Sif'in oğlu.
* Bragi - Şiir tanrısı.Eşi:Idunn
* Vali - İntikam tanrısı.Odin'in oğlu.
* Vili - Üç yaratılış tanrısından biri.Odin ve Ve'nin kardeşi.
* Ve - Üç yaratılış tanrısından biri. Odin ve Vili'nin kardeşi.
* Njord - Deniz, rüzgar, balık ve bolluk tanrısı.
* Vidar- Dev Grid ve Odin'in oğlu.
* Forseti - Adalet, barış ve doğruluk tanrısı.Balder'in ve Nanna'ın oğlu.
* Hermod - Odin'in oğlu.
* Hod - Kış tanrısı.
* Hoenir - Sessiz tanrı.
* Meili - Thor'un kardeşi.
* Frigg - Evlilik ve annelik tanrıçası.Eşi:Odin
* Freyja - Bereket, sağlık, aşk, güzellik, sihir, kehanet, savaş, çarpışma ve ölüm tanrıçası.Eşi:Od
* Sif - Thor'un karısı.
* Hel - İskandinav mitolojisindeki yeraltı diyarı Hel'in kraliçesi.
* Idunn - Gençlik tanrıçası.Eşi:Bragi.
* Nanna - Balder'in karsı ve Forseti'nin annesi.
* Skadi - Kış tanrıçası,Njord'ün eski karısı.
ÖNEMLİ TANRILAR
1)ODİN
İskandinav mitolojisinde ve paganizminde en büyük tanrıdır.Germen mitolojisi'nde bulunan Woden ve Wodanaz ile benzerlikler gösterir.
Adı "tahrik","hiddet" ve "şiir" anlamına gelen óðr'dan gelmektedir.İskandinav panteonundaki diğer birçok ilahi varlık gibi karmaşık bir rol üstlenir,savaş ve bilgelik tanrısıdır.Ayrıca büyü,zafer ve av tanrısı olarak bilinir.Güneş ve Kelt haçı ile sembolize edilir.Odin,Tanrıların babası,Asgard'daki salonu Valaskjalf'da (Katledilmişlerin Korunağı) tahtı Hlidskjalf bulunur.Bu tahttan dokuz diyarda olan tüm olayları gözler.Ayrıca yeryüzüne ve gökyüzüne hakimdir,gerektiğinde kartala dönüşebilir.Odin'in sadece güneş gibi parlayan tek bir gözü vardır.Diğer gözünü Bilgelik Kuyusundan içebilmek için feda etmiş ve sonsuz bilgi elde etmiştir.Habercileri Valkyrie’ler ölü savaşçıların ruhlarını Valhalla’ya taşırlar.İngilizcedeki Wednesday (Çarşamba) günü Woden's Day (Odin'in Günü)'den gelmektedir.
Simgeleri, hiç hedefini ıskalamayan mızrağı Gungnir,her dokuzuncu gecede yeni sekiz yüzüğü ortaya çıkaran yüzüğü Draupnir ve sekiz ayaklı atı Sleipnir'dir.Sleipnir suda ve karada gidebilir ayrıca iki kargası vardır.Bu kargalar ona dünyadan haberler getirir.Kargalardan birinin adı Huginn (düşünce) ve diğerinin adı Muninn'dir (hafıza).Ayrıca yanında Freki ve Geri adında iki tane kurt eşlik eder.
Kuzey mitolojisinin Zeus'u denilebilcek tanrıdır.Eşi Frigg'den olan çocukları,Balder,Hod Bragi ve Hermod,tanrıça Jord'dan olan çocuğu Thor ve dev Grid'den olan çocuğu da Vidar 'dır.Bu da ona yeni bir ünvan kazandırır,Bu Tanrıların Tanrısı'dır.Elindeki mızrak ise yine 9 ya da 7 gün asılı kaldığı kuzey mitolojisin gerçekleştiği yerin yaşam ağacında runeleri öğrenmesi sonuçu kurtulduğunda kopardığı bir daldan yapılmıştır.
Kehanete göre Ragnarok günü geldiğinde,dev bir kurt olan Fenrir Odin'i öldürecektir.
2)THOR
Thor,İskandinav mitolojisinde en güçlü tanrıdır.
İki sihirli nesneye sahiptir.Bu nesnelerden biri Mjöllnir'dir.Mjöllnir, adının anlamı "parçalayıcı" olan kocaman bir çekiçtir.Çekici Brokk ve Eitri isimli iki cüce kardeş yapmışlardır.Çekiç yapılırken Loki sinek kılığına girip cüceleri ısırarak rahatsız edince bir kaza olmuş,çekicin sapı kısalmıştır.
Bu iki cüce ayrıca bu çekice birçok farklı özellik vermiştir.Çekiç,Thor'un onu kolayca saklayabilmesi için küçülebilir.Ayrıca bir bumerang gibi,bir düşmana atılınca düşmana tüm gücüyle çarpar ve sahibinin ellerine geri döner.Thor kılık değiştireceği zaman çekici ile kendi yörüngesinde hızlıca döner.Fırtınaları çekici ile kontrol eder,yağmurları onunla yağdırır.Çekici ile evlilikleri ve nesneleri de kutsayabilir.
Onun güçlü olmasını sağlayan bir diğer sihirli nesne de altın bir kemerdir.Bu kemeri takar takmaz gücü ikiye,hatta üçe katlanır.
Ayrıca Thor'un iki tane keçisi vardır.Bu keçilerden birinin adı Tanngniost (Diş Çatırdatan) diğerinin adı da Tanngrisnir (Diş Gıcırdatan)'dır.Bu keçilerin çektiği arabası yerde de gökte de gidebilir.
Thor,Odin ve Frigga'nın oğludur.Odin'den sonra gelen en önemli tanrı olarak kabul edilir."Altın saçlı tanrıça" Sif ile evlidir.
İskandinav tanrıları arasında en kurnaz,en kötü tanrı Loki'dir.Loki,Sif'e "Seni seviyorum, benimle evlen" der.Sif,namuslu bir tanrıça olduğu için kabul etmez.Fakat Loki çok sinirlenir ve bir gece Sif uyurken yanına gidip güzelim uzun saçlarını keser,kestiklerini de yakar.Artık Sif hiç çekici değildir.Thor'da uyanınca bunu görür ve Sif'ten boşanmak yerine onun intikamını almaya karar verir.Bu işi ancak Loki yapar diye düşünüp Loki'nin yakasına sarılır.Loki'de can korkusundan,özür diler ve cüce İvaldi'nin oğullarına gider.Bu ünlü cüce demirciler Sif için altından saç telleri yaparlar,Loki de bu saçları bizzat Thor'a kendi elleri ile verir.Thor altın saçları eşine takınca (Ki "Altın saçlı tanrıça" lakabı bu olaydan sonra denmeye başlanmıştır.) onun daha da çekici olduğunu düşünür ve onunla birlikte olur.Bu birleşmeden sonra da Thrud adlı bir kızı,Lorride adlı da bir oğlu olur,dördü beraber Thrudheim'deki 540 odalı Bilskirnir isimli saraylarında yaşarlar.
Bir efsaneye göre; tanrıların evlerini yapan dev Thrym,aşk tanrıçası Freyja'yı çok beğenir ve ona evlenme teklif eder.Freyja bu teklifi sert bir şekilde reddedince Thrym Thor'un Mjöllnir'ini kaçırır,fidye olarak da Freyja'yı ister.Thor çekicini geri almak için bir plan yapıp tanrılara açıklar.Gelinlik giyip Freyja'nın mücevherlerini takar ve devler ülkesine gider.Thrym onu görür görmez çekici bir yana koyup Freyja sandığı Thor'a koşar.Thor'da hemen çekicini kapıp Thrym'in üstüne indirir.Thrym o anda yere yıkılıverir.
Bir başka gün,yoksul köylülere yardım etmek için bir köye iner ve iki keçisini onlar için kesip pişirmiştir.Eğer keçilerin postları güzel yüzülürse ve bütün kemikleri bu postların içine doldurulursa Mjöllnir'in kerameti ile keçiler canlanır.Köylüler ziyafet çekerken hiçbir kemiğe zarar vermemeye dikkat ederler.Bir delikanlı,kemiklere dikkat edilmesi gerektiği uyarısını duymaz ve bir incik kemiğini parçalayıp iliğini emmeye başlar.Tam bu sırada Thor onu görür ve kırık kemiği onun elinden alıp bütün kemikleri toplar ve keçileri canlandırır.Fakat ne çare,keçilerden biri kırık kemiği olduğu için topallamaktadır.Bunun üzerine Thor,delikanlıyı kendine köle yapmak şartı ile o ailenin kökünü kurutmamaya karar verdiğini söyler,aile de delikanlıyı seve seve Thor'a verir.
"Hiç kimse ama hiç kimse,onun büyük kahramanlıklarını aklında tutup ezbere söyleyecek kadar bilge değildir."
3)LOKİ
Loki İskandinav mitolojisinde Kötülük tanrısıdır.
Loki,İskandinav tanrılarının savaşıp yendiği Buz Devlerinden biridir.Babasi Farbauti annesi ise Laufeydir.Savaş sırasında Buz Devlerine ihanet ederek Aesir Tanrilarına önemli bilgiler vermiştir.Bu hareketi Odin'in onu kan kardeşi olarak kabul etmesini sağlamıştır.
Loki,karmaşık bir karaktere sahiptir.Diğer Aesir Tanrılarına oyunlar oynayarak eğlenir.En önemli tuzaklarından biri,kör tanrı Hodr'ı kandırarak,Odin'in oğlu Balder'in öldürülmesini sağlamak olmuştur.Bu hareketinden sonra Odin'in kan kardeşlik bağından cıkarılmış,dünyanın derinliklerindeki bir mağaraya hapsedilmiştir.Ayrıca şekil değiştirme yeteneğine sahiptir.
Loki'nin,Angrboda ile evliliginden,Jormungandr,Fenris/Fenrir ve Hel adında çocukları vardir.Sigyn ile olan evliliğinden ise,Narfi ve Vali adlı iki çocuğu bulunmaktadır.
Loki,mağarada öldürülen oğlu Narfi'nin bağırsaklarıyla bir taşa bağlanmış olarak yatmaktadır.Tepesindeki sarkıtlara dolanmış dev yılanın ağzından akan zehir gözlerine damlamakta ama eşi Sigyn,elindeki tahta kapla Loki'yi korumaya calışmaktadır.Ancak kap dolduğu zaman,boşaltmak için uzaklaştığında,Loki zehirden etkilenmekte ve bu da İskandinav inançlarına göre depremlere sebep olmaktadır.Bu ceza İskandinav mitolojisinde kıyamet günü olarak adlandırılan Ragnarok'a kadar devam edecektir.
Ragnarok geldiğinde Loki,Odin'in oğlu Heimdall ile dövüşecek,bu dövüşün galibi olmayacak ve her ikisi de savaşta ölecektir.
4)FORSETI
Forseti,İskandinav mitolojisinde adalet tanrısı olarak bilinir.Odin'in torunudur.İsminin anlamı ''Yöneten''dir.Babası İskandinav mitolojisinin en sevilen tanrısı Balderdir.
Balder ve Nanna'nın çocuğudur.
5)FREYJA
Freya veya Freyja,İskandinav mitolojisinde Frey'in kız kardeşi ve Niord'un kızı olan bereket ve aşk tanrıçasıdır.
Eski Nors dilinde Freyja,hanımefendi,kadın yönetici veya efendi anlamına gelir.Bereket getirmesi için çağrıldığına dair delil bulunmasa da aşk,cinsellik,savaş,güzellik ve çekicilik tanrıçasıdır.
Snorri'nin Edda'sına göre Freyja'nın Odr isminde bir kocası vardı.Çoğunlukla uzun yolculuklara çıkardı ve bu yüzden Freyja kırmızı altın gözyaşları dökerdi.
6)BRAGI
Odin ve Frigg'in oğludur.Bilgelik ve şiir tanrısıdır.Ayrıca İdunn'un kocasıdır.
7)HEL
Hel,İskandinav toplumunda,Ölüler ülkesinin kraliçesidir.Hel,Loki'nin kızıdır.Fenris'in kızkardeşidir.Yer altı dünyası anlamına da gelir.Aynı Yunan mitolojisindeki Hades gibidir.
8 )HEİMDALL
Heimdall,İskandinav mitolojisinde tanrıların ve Midgard ile Asgard arasındaki,Bifröst köprüsünün bekçidir.Gözlerinin dünyanın öbür ucunu görebilecek kadar keskin,kulaklarının bir çimin büyüdüğünü duyabilecek kadar hassas olduğu söylenir.Aynı zamanda Odin'in elit askerleri olan Einherjarları yetiştirir.
9)NJORD
Deniz ve rüzgarın tanrısı.Frey ve Freyja'nın babası.Vanir'lerdendir ve evi Noatun'dur.Karısı dev Skadi'dir.Babası Thjatsi'nin ölümü üzerine tanrılar Skadi'ye kocasını seçme hakkını tanıdılar.Skadi sadece ayaklara bakarak seçeceği kocasının Balder olmasını istiyordu ama kazara Njord'u seçti.Njord ve Skadi nerede yaşayacakları konusunda anlaşmazlığa düştüler ve ayrıldılar.
10)SKADİ
Skadi,Kış tanrıçası ve Njord'ün eski karısıdır.Bir buz devidir.
11)TYR
Mitolojide tek kolu ve gözünün olmadığı belirtilen,Viking sembolü adalet tanrısı.Simgesi yukarı doğru ok şeklindedir.İskandinav mitolojisinde zafer tanrısı.Vikingler savaşa gitmeden önce savaş aletlerine Tyr'in sembollerini çizerlerdi.Önemli Aesir tanrıları arasında yer alır.Savaş ve zafer tanrısıdır.
12)BALDER
Balder,İskandinav tanrılarından Odin ile Frigg'in oğludur.Karısı Nanna,oğlu ise Forseti'dir.Işık,neşe,saflık,güzellik,masumiyet ve barış tanrısıdır.Tanrılar ve insanlar tarafından çok sevilirdi,iyiliği ile dikkat çekerdi.Gücünün az olmasına karşın,sıcakkanlı,akıllı ve belagatliydi.En yakışıklı tanrı olduğuda söylenir.Balder'in salonu Breidablik'di.
Balder, kabuslarında yakında öleceğini görmeye başlamıştı ve bu yüzden Odin,ölülerin krallığı Hel'e gidip şüphelenilmesi gerekilen birşey olup olmadığına bakmaya gitti. Orada bir kadınla konuştu ve kadın ona Balder'in gelişine hazırlık yaptıklarını söyledi.Bu durumu duyan annesi Frigg herkesi Balder'e karşı zarar vermemeleri konusunda baskı yaptı ve yemin ettirdi.Artık hiç bir şekilde yara almayan Balder diğer tanrıların hedef tahtası olmuştu.Hepsi atıcılık becerilerini Balder üzerinde deniyorlardı.Ama Frigg ökse otunu unutmuştu ve Loki bu durumu fark etti ve Balder'in kör kardeşi Hod'a ökse otundan yapılmış bir ok vererek Balder'a nişan almasını sağladı.Ok Balder'in tam kalbine geldi ve hemen öldü.Büyük bir keder etrafı sardı.Çünkü Balder sadece Aesir tarafından değil tüm yaşayan canlılar tarafından seviliyordu.Odin cesur Hermod'u atı Sleipnir'i ile birlikte Hel'e yolladı ve ondan Balder'ı oradan geri getirmesini istedi.Hel tüm yaşayan canlıların,Balder için göz yaşı dökmesi durumunda onu geri gönderebileceğini söyledi ve tüm canlılar ağlamaya başladı.Ama sadece dişi dev Thokk ağlamadı.Thokk, aslında Loki'nin şekil değiştirmiş haliydi.
Balder gömülürken karısı Nanna'da kederinden öldü ve ikisini yanan bir gemiye koyup denize gönderdiler.Odin oğlunun üzerine eğildi ve kulağına bir şeyler söyledi.Sonra sihirli yüzük Draupnir'i Balder'ın göğsüne koydu.Tanrılar gemiyi denize bırakmak için güçlü dişi dev Hyrrokkin'den yardım istedi.Dev dizgin olarak dört tane yılanı kullanığı bir kurdun üzerinde oraya geldi.İçindekilerin ne olduğunu önemsemeksizin gemiyi denize fırlattı ve Thor'u sinirlendirdi.Thor, devi öldürmek istedi ama tanrılar onu yatıştırdılar.Thor sinirini küçük bir cüce olan Lit'den çıkardı.Lit tüm gece tanrıların arasında koşuşturup,onların canlarını sıkmaktaydı.Thor bir tekmeyle Lit'i ateşe fırlattı. Tanrıların öc almalarından şüphelenen Loki kendisini bir şahine dönüştürdü.Ama tanrılar kuşkulanmaya başlayınca Mimir'in kuyusuna uçtu ve ondan Odin'in gözünü başka yere döndürmesini istedi.Böylece onu göremeyecekti.Mimir bunu yapmak istemediğini söyledi.Sonra Loki kendini bir somon balığına dönüştürdü ve Frananger'a daldı.Ama kaçamadı.Tanrılar Loki'yi kendi oğlu Narfi'nin bağırsaklarıyla bağladılar ve Skadi üzerine zehirli bir yılandan eter damlattı.Loki'nin karısı Sigyn bir tahta kap ile onu zehirli eterden korumaya çalıştı.Kabın içi eter dolunca boşaltması gerekti ve Loki o kadar güçlü bir çığlık attı ki yeryüzü sallandı.
Artık Loki Ragnarok'a kadar serbest kalamayacaktı.Ragnarok'un ardından,yeni dünya küllerden yeniden kurulduğunda,Balder yeniden doğacağına inanılır.
İSKANDİNAV MİTOLOJİSİ IRKLARI VE ÖĞELERİ
ELFLER
Elf,aslen İskandinavya ve İngiltere mitolojisinde yer aldığı varsayılan peri halkına verilen ad.Elfler genellikle insanlara benzerler fakat insanlardan biraz daha kısa ve narindirler.Bu narinliğe rağmen hızlı ve güçlüdürler.Melodik bir ses tonuna sahiptirler.Elfler genelde 1200 yıldan fazla yaşarlar.Bu yaşamın sonucunda ya yaşamdaki kötülüklerden sıkıldıkları için ölümü tercih ederler ya da bilinmeyen bir diyara göç ederler.Bu nedenle Elflerin ölümsüz oldukları söylenir.Elfler insanlara oranla daha güzeldirler.Dağlarda veya denizlerde dolaşmaktan pek hoşlanmazlar.Bunun yerine gökyüzünü görerek yaşamak,bir şeyler yetiştirmek,ormanlarında huzurlu bir hayat sürmek elflerin istediği yaşam tarzıdır.Elfler diğer ırklarla ilişki kurmayı pek tercih etmezler.Diğer ırklardan pek arkadaşları olmaz ama diğer ırklardan olan dostlarını kolay kolay unutmazlar.Elfler büyü konusunda hünerli,savaşçılık konusunda çeviklikleri dolayısıyla etkileyicidirler.Genellikle ok tercih eden Elf savaşçıları çeviklikleri nedeniyle bu konuda çok iyidirler.
CÜCELER
Cüceler,İskandinav mitolojisinde kısa boylu,Madencilik ve taş işçiliğinde epey ustalaşmış bir ırktır.Gençliklerinden itibaren sakal bırakmaya başlarlar.Sakallar onlar için bir semboldür.Dayanıklıdırlar.
DEVLER
Dev (Troll) ,birçok farklı kültürün efsane,folklor ve mitolojisinde yer alan bir doğaüstü yaratık.Genellikle insan görünümünde fakat anormal büyüklükte ve çok kuvvetli tasvir edilmiştir.Kadın veya erkek olabilir.Farklı bölgelerin mitolojilerinde kökenlerine dair farklı inanışlar vardır.Örneğin Hint-Avrupa mitolojilerinin çoğunda,kaos ile ilişkilendirilmiş lanetli bir ırktır ve yabani bir doğası vardır.
GOBLİNLER
Goblinler,kötü ruhlu,huysuz,zararlı,tuhaf,çirkin vücutlu,cin ahalisinden bir hayalet türüdür.Boyu bir cüceninki ile bir insanınki arasında değişik uzunluklarda olabilir.
VALKYRİE
İskandinav mitolojisinde,Odin'in yardımcıları olan ve ata binen miğfer ve mızrakla silahlanmış genç ve güzel bakirelerdir.Gökten kanatlı atlarıyla savaş alanına inip Einherjar denilen savaştaki cesur kahramanları Valhalla'ya götürürler.Buraya götürmelerinin nedeni Ragnarok'da yani dünyanın sonunda olacak savaşta Odin'in yanında savaşacak güçlü savaşçılar toplamaktır.
EINHERJAR
Einherjar,İskandinav mitolojisinde cesur,becerikli askerlerin ruhlarına verilen isimdi.Einherjarlar,Einherjar tepesi denilen bir yerden doğar.Loki,kahraman savaşçıların ruhlarını Einherjar tepesine bırakır.Einherjar tepesinin özel gücü sayesinde Einherjar olurlar.
Einherjar'ın fiziksel özellikleri,Kafası koç biçiminde,vücudu da aynen bir koyunun insanlaşmış hali gibi üzerinde metal bir zırhı vardır.Elinde deniz kabuğu gibi bir boru vardır.Bu boruyu her çaldığında diğer Einherjarlar'dan yardım ister.
İSKANDİNAV MİTOLOJİSİNE GİRİŞ
Norse veya İskandinav mitolojisi,İskandinav insanlarının,Hristiyanlık öncesi dinleri,inanışları ve efsaneleridir.M.Ö. 1000 yıl sonrasında,birçok avrupa ülkesinde Indo-Avrupa dili konuşuluyordu.M.Ö. ilk bin yılın ortalarında Alman kabileleri Güney İskandinavya ve Kuzey Almanya bölgesinde yaşamışlardı.Onların yayılmaları ve ilerlemeleri MÖ2.yüzyıl 'a kadar devam etti.Bu yüzden İskandinav ve Alman mitolojileri aynı temeller üzerindedir ve birçok ortak noktası vardır.Snorri Sturluson'un Eddası (1179-1241) bu efsanelerin çoğunu içerir.Mitolojinin yaratılış detaylarını çok çeşitli kaynaklara dayanarak sadece Snorri kaleme almıştır.
BAŞLANGIÇ VE VAROLUŞ
Başlangıçta boşluk vardı (Ginnungagup).Dünya daha var olmadan önce 11 nehir akan Niffleheim'da ölüm var oldu.Niflheim'ın güneyinde başka bir sıcak dünya daha oluştu; Muspell.Devlerin koruduğu yer.Devler buraya Stur yani Siyah dediler.Niflheim'ın nehirleri donmuştu.Bu nehirlere Ginnungagup dendi.Günün birinde Muspell'deki kıvılcımlar nehirlerin üzerine düştü ve nehirleri eritti.Erimiş nehirlerden oluşan damlacıklar Ymir'i şekillendirdi ve Ymir'in terinden diğer dişi ve erkek devler oluştu.
Yaratılış efsanesinin bir başka versiyonu daha vardır:
Eriyen damlalar en ilkel inek şeklini aldılar.Audhumla,sütüyle Ymir'i besleyen inek.Audhumla aynı zamanda tuz parçalarını yalayarak bu bloklara ilk insan şeklini verir.İlk insan Buridir.Buri'nin,bir devin kızı olan Bolthor ile evli bir oğlu vardır,Bor.Bolthor'u Odin,Vili ve Ve birleşerek Bor'a uygun bir biçimde yarattılar ve şeklinden dolayı Ymir'i öldürdüler ve sonra iki tane ağaç yarattılar.Düşünen,nefes alan,duyan ve de görebilen iki ağaç.Bu ağaçlar insan ırkının ilk modelleriydi.Erkeğe Askr (ash tree,Kül ağacı),dişiye de Embla (Sarmaşık) dediler.Ardından Asgard'ı yarattılar,Tanrıların meskenini.Snorri diğer birçok versiyonda kader ağacı Yggdrassil'den bahseder.Onun ne kadar ihtişamlı olduğunu,dünyanın merkezinde nasıl görkemli bir şekilde yükseldiğini tasvir eder.Ağacın altındaki kader feminen formu olarak tasvir edilir ve insan hayatının buradan başladığı düşünülür.
Bazı versiyonlarda da Tanrıların büyük meclisinin burada toplanıp kararlar aldığından bahsedilir.Bu ağaç üç köklüdür.Bu köklerden biri cehenneme kadar uzanır,diğeri devler ülkesine gider ve sonuncu kök de insanların dünyasına gider.Bütün dünyanın mutluluğu bu ilk ağaca bağlıydı.İskandinav tanrıları iki grupta toplanır.Aesir ve Vanir tanrıları.Aesir'in en önemli tanrıları,Odin,Thor ve bazende Tyr,Vanir'de ki önemli tanrılar ise Njord,Frey ve Freya'dır.Vanir,Zenginlik,verimlilik ve doğurganlığı simgeler.Doğurganlığı sembolize eden toprak ve denizle sembolleştirilmiştir Vanir.Aesir,Diğer bütün değerlerle sembolleştirilmiştir.Odin bir büyücüdür,tanrıların şefidir ve tüm kahramanların başıdır.Thor,çekicin tanrısıdır ve havaya hükmeder.Birçok öyküde bu ikili barış içinde yaşarlar ve birbirlerine yardım ederler.En önemli mitolojik hikâyeler uzak geçmişte bir zamanda,Vanir ve Aesir arasında çok vahşi bir savaşın çıktığından bahseder.Bazı bilginler bu savaşın Alman ırkının diğer ırklarla karşılaşmasının bir yansıması olarak görürler.Georges Dumezil ve Jan De Vries,tanrılar arasındaki savaş ve bölünmenin Indo-Avrupa mitolojisinin bir parçası olduğunu ortaya çıkardılar.
Bilinen üçlü,sihirsel güçleri adilce kullanan Odin ve Thor tarafından yaratılmıştı.Tyr savaş tanrısı ve Vanir bolluk tanrısı beraberce hiyerarşiyi bozguna uğratmışlardı.İskandinav mitolojisinde Odin ve Thor arasındaki çelişki,bütün tanrılık statülerinin Vanir'de kalmasıyla başladı.Aesir'e bir kadın olan Gullveig'i (Altın sarhoşu) göndererek yalvardılar.Daha sonra da savaş çıktı.Her iki tarafta tükendikten sonra,iki taraf kendi grup üyelerini değiş tokuş etti.Vanir Njord ve oğlu Frey'i,Aesir ise Mimir ve Hoenir'i verdi.Bu geçici barış tüm tanrıların toplanarak Kvasir' i yaratmalarıyla kutlandı.Kvasir barış ve mutluluğun sembolü daha sonra kurban edildi ve kanından tanrılar için bir içki yaratıldı.Böylece Kvasir Tanrıları sarhoş eden ve ozanlara ilham veren bir içecek olmuştu.
Önemli bir başka mitolojik efsane de Balder ve Loki'yi anlatır.Odin'in oğullarından Balder burada akıl, sevgi ve bilginin tanrısı olarak karşımıza çıkar.Cennette Glitnir denilen bir yeri korumaktadır.Her türlü anlaşmazlıkta bütün tanrılar onun adaletine güvendiklerinden ona gelirler ve burada Balder'in adaleti sağlaması beklenir ve Balder adaleti yerine getirir.Loki Aesir tarafından evlat edinilmiş bir devdir.Loki ve Odin aralarında bir dostluk antlaşması yapmışlardı.Bir gece Balder kendi ölümü hakkında çok rahatsız edici bir rüya görür.Annesi Frigg,su,ateş,doğadaki bütün elementlere,kuşlara,canavarlara,toprak ve taşlara,Balder'a zarar vermemeleri için yemin ettirir.Böylece Balder Ölümsüz olur.Bundan sonra Aesir Balder'ı ortalarına alıp onunla eğlenmeye başlar.Ona küçük ok,taş vs. şeyler atarlar.Bu yeminden dolayı Balder sadakatsizliklle karşı karşıya kalmıştır.Loki bu dramayı görünce merak eder ve kadın kılığında Frigg'in yanına giderek ona neler olduğunu sorar.Frigg'de ona yeminden bahseder ve yeminin içine katılmayan tek şeyin ökse otu olduğunu da sözlerine ekler.Bunu duyan Loki hemen Aesir'e sunulmak üzere ökse otu getirir.Bunu kör tanrı Hoder'e kendi isteği ile verecek ve böylelikle Balder'a acı çektirme oyununa o da katılabilecektir.Balder'a ökse otundan yapılmış ok atılır ve Balder ölür.Aesir bu olayın suçlusundan intikam almak ister ama bulundukları yerin kutsallığından dolayı bunu yapamazlar.Balder Hel'e gidecektir,yani tüm ölülerin gittiği yere çünkü o bir savaşçı değil ve bir savaşta ölmemiştir dolayısıyla da kahramanların yeri olan Valhalla'ya gidemez.Balder Hel'den ancak Odin onun çıkmasına izin verdiğinde ve aynı zamanda yaşayan ve ölü olan her canlının onun için göz yaşı döktüğü zaman çıkabilecektir.Aksi takdirde sonsuza dek orada kalmaya mahkum olacaktır.Bu kehanet üzerine Aesir bütün dünyaya elçiler yollar.Doğaya,insanlığa,tanrılara ve onlara Balder için göz yaşı dökmelerini emreder.Bunu tüm yaşayanlar kabul eder.Tabii ki Devlerin kraliçesi Thork (kılık değiştirmiş Loki) hariç ve ağlamamak için de kesin kararlıdır.Aesir Thork'un Loki olduğunu farkettiğinde,onun bu şeytanca oyunlarına son vermesi için zincire vurur.
Kehanete göre Loki bir gün bir şekilde zincirlerini kıracak ve bu bütün şeytanların canavarların ve devlerin tanrılara karşı olan büyük savaş Ragnarok'ta kaybedeceğinin işareti olacaktır.Ragnarok'ta Odin kurt Fenrir tarafından yenilir.Daha sonra da Fenrir Odin'in oğlu,Vidar tarafından öldürülür.Bu olaydan sonra tanrılar arasındaki korkunç savaşlar başlar.Tanrı Heimdall ve Loki karşı karşıya gelip birbirlerini öldürene kadar savaşırlar ve daha sonra Dünya bir ateşle yok edilir.Evren denizin dibine batmaya başlar.Bu son tekrar doğuşla kendini devam etirir.Dünya denizden tekrar yükselir,yeşillenir,bitkilerle dolup taşar.Aesir'in ölü oğulları Asgard'a geri döner ve atalarının yolunu izlerler.
İskandinav tanrıları ölümlüydü,ve ancak Idunn'un elmaları ile Ragnarok'a kadar yaşayabilirlerdi.Idunn,İskandinav Mitolojisi'nde ebedi gençlik tanrıçasıydı.Şiir tanrısı Bragi'nin kardeşidir.Sahip olduğu elmalarla diğer tanrıların da ölümsüzlükleri muhafaza etmelerini sağlardı.
RAGNAROK NEDİR?
Ragnarok,İskandinav mitolojisindeki kıyamettir.
Rivayete göre her yerde savaş ve ölüm olacak.Skoll güneşi ve Hati'de ayı yutacak.Gullinkambi tanrılara doğru ötecek ve einherjarları çağıracak.Jormungand ve Fenris serbest kalacak ve Jormungand Thor tarafından öldürülecek fakat Thor'u zehirleyip onun ölümüne sebep olacak.Vidar Fenris'i öldürecek.Garm ve Tyr birbirlerini öldürecek.Sonrasında dünya ateşler içinde yanacak.Bazı tanrılar sağ kalacak diğerleri ise yeniden doğacak.Sonunda nefret ve keder kaybolacak ve kalan lif ve lifthasirler mutlu bir şekilde yaşayacak.
AESİR
İskandinav Mitolojisinde,başlıca tanrı topluluğunun genel adı.Diğer topluluğun adı Vanir'dir ve Odin'le birlikte ölümlü insanların hayatlarını yönetirler.Asgard'da yaşarlar.Tanrılar güçlü,güzel ve normal insanlardan daha iridirler.İnsanlardan uzun yaşarlar ama ölümsüz değillerdir.Her tanrı değişik alanlarda bilgiye sahiptir.İyi,sıcakkanlı ve yardım severdirler.Asgard'da çok uzun süreden beri yaşayan Vanir'ler de Aesir tanrıları arasında sayılırlar.
ÖNEMLİ MEKANLAR
ASGARD
Asgard,savaş tanrıları Aesir'ın mekanı,dokuz alemden biri.Evrende en yüksek seviyede bulunur,sıkıca yerleştirilmiş taş bloklardan örülü yüksek bir duvarla çevrilidir.Bu seviyede Alfheim,Vanaheim ve Valhalla bulunur.
MİDGARD
Midgard,İskandinav mitolojisinde ölümlülerin yaşadığı yere verilen isimdir.
JOTUNHEIMR
Jötunheimr (ya da Jotunheim) eski Nors mitolojisinde devlerin dünyasıdır.İki çeşit dev vardır,kaya (ya da tepe) devleri ile buz (ya da kırağı,soğuk) devleri.Bu devlerden genel olarak "jotun"ler olarak da söz edilir.Jötunheimr'den,Midgard'daki insanları ve Asgard'daki tanrıları tehdit ettiklerine inanılır.
VALHALLA
Valhalla,İskandinav mitolojisinde Valhöll (Katledilmişlerin Salonu) Odin 'in yönettiği salon.Asgard'da bulunmaktadır.Valkyrieler savaş alanlarında ölmüş kahramanları buraya getirir.Bu çok geniş salonun 540 kapısı vardır.Çatı kirişleri mızraktır,çatı kalkanlardan oluşmuştur.Batı kapısında bir kurt vardır ve üzerinde bir kartal dolaşır.Ragnarok geldiğinde her kapıdan omuz omuza ilerleyen 800 savaşçı çıkacaktır.
İSKANDİNAV TANRILARI
* Odin - Aesir'in efendisi. Bilgelik ve savaş tanrısı.Eşi:Frigg.
* Thor - Gökgürültüsü ve savaş tanrısı.Eşi:Sif.
* Loki - Düzenbaz,yaramazlık,sorun ve ateş tanrısı.Eşi:Sigyn.
* Frey - Erkeklik gücü tanrısı.Eşi:Gerd.
* Tyr - Savaş ve savaşçı tanrısı.
* Heimdall - Asgard'ın koruyucusu.
* Balder - Aydınlık,barış,yeniden doğum ve adalet tanrısı.Eşi:Nanna.
* Ull - Beceri,av ve düello tanrısı.Sif'in oğlu.
* Bragi - Şiir tanrısı.Eşi:Idunn
* Vali - İntikam tanrısı.Odin'in oğlu.
* Vili - Üç yaratılış tanrısından biri.Odin ve Ve'nin kardeşi.
* Ve - Üç yaratılış tanrısından biri. Odin ve Vili'nin kardeşi.
* Njord - Deniz, rüzgar, balık ve bolluk tanrısı.
* Vidar- Dev Grid ve Odin'in oğlu.
* Forseti - Adalet, barış ve doğruluk tanrısı.Balder'in ve Nanna'ın oğlu.
* Hermod - Odin'in oğlu.
* Hod - Kış tanrısı.
* Hoenir - Sessiz tanrı.
* Meili - Thor'un kardeşi.
* Frigg - Evlilik ve annelik tanrıçası.Eşi:Odin
* Freyja - Bereket, sağlık, aşk, güzellik, sihir, kehanet, savaş, çarpışma ve ölüm tanrıçası.Eşi:Od
* Sif - Thor'un karısı.
* Hel - İskandinav mitolojisindeki yeraltı diyarı Hel'in kraliçesi.
* Idunn - Gençlik tanrıçası.Eşi:Bragi.
* Nanna - Balder'in karsı ve Forseti'nin annesi.
* Skadi - Kış tanrıçası,Njord'ün eski karısı.
ÖNEMLİ TANRILAR
1)ODİN
İskandinav mitolojisinde ve paganizminde en büyük tanrıdır.Germen mitolojisi'nde bulunan Woden ve Wodanaz ile benzerlikler gösterir.
Adı "tahrik","hiddet" ve "şiir" anlamına gelen óðr'dan gelmektedir.İskandinav panteonundaki diğer birçok ilahi varlık gibi karmaşık bir rol üstlenir,savaş ve bilgelik tanrısıdır.Ayrıca büyü,zafer ve av tanrısı olarak bilinir.Güneş ve Kelt haçı ile sembolize edilir.Odin,Tanrıların babası,Asgard'daki salonu Valaskjalf'da (Katledilmişlerin Korunağı) tahtı Hlidskjalf bulunur.Bu tahttan dokuz diyarda olan tüm olayları gözler.Ayrıca yeryüzüne ve gökyüzüne hakimdir,gerektiğinde kartala dönüşebilir.Odin'in sadece güneş gibi parlayan tek bir gözü vardır.Diğer gözünü Bilgelik Kuyusundan içebilmek için feda etmiş ve sonsuz bilgi elde etmiştir.Habercileri Valkyrie’ler ölü savaşçıların ruhlarını Valhalla’ya taşırlar.İngilizcedeki Wednesday (Çarşamba) günü Woden's Day (Odin'in Günü)'den gelmektedir.
Simgeleri, hiç hedefini ıskalamayan mızrağı Gungnir,her dokuzuncu gecede yeni sekiz yüzüğü ortaya çıkaran yüzüğü Draupnir ve sekiz ayaklı atı Sleipnir'dir.Sleipnir suda ve karada gidebilir ayrıca iki kargası vardır.Bu kargalar ona dünyadan haberler getirir.Kargalardan birinin adı Huginn (düşünce) ve diğerinin adı Muninn'dir (hafıza).Ayrıca yanında Freki ve Geri adında iki tane kurt eşlik eder.
Kuzey mitolojisinin Zeus'u denilebilcek tanrıdır.Eşi Frigg'den olan çocukları,Balder,Hod Bragi ve Hermod,tanrıça Jord'dan olan çocuğu Thor ve dev Grid'den olan çocuğu da Vidar 'dır.Bu da ona yeni bir ünvan kazandırır,Bu Tanrıların Tanrısı'dır.Elindeki mızrak ise yine 9 ya da 7 gün asılı kaldığı kuzey mitolojisin gerçekleştiği yerin yaşam ağacında runeleri öğrenmesi sonuçu kurtulduğunda kopardığı bir daldan yapılmıştır.
Kehanete göre Ragnarok günü geldiğinde,dev bir kurt olan Fenrir Odin'i öldürecektir.
2)THOR
Thor,İskandinav mitolojisinde en güçlü tanrıdır.
İki sihirli nesneye sahiptir.Bu nesnelerden biri Mjöllnir'dir.Mjöllnir, adının anlamı "parçalayıcı" olan kocaman bir çekiçtir.Çekici Brokk ve Eitri isimli iki cüce kardeş yapmışlardır.Çekiç yapılırken Loki sinek kılığına girip cüceleri ısırarak rahatsız edince bir kaza olmuş,çekicin sapı kısalmıştır.
Bu iki cüce ayrıca bu çekice birçok farklı özellik vermiştir.Çekiç,Thor'un onu kolayca saklayabilmesi için küçülebilir.Ayrıca bir bumerang gibi,bir düşmana atılınca düşmana tüm gücüyle çarpar ve sahibinin ellerine geri döner.Thor kılık değiştireceği zaman çekici ile kendi yörüngesinde hızlıca döner.Fırtınaları çekici ile kontrol eder,yağmurları onunla yağdırır.Çekici ile evlilikleri ve nesneleri de kutsayabilir.
Onun güçlü olmasını sağlayan bir diğer sihirli nesne de altın bir kemerdir.Bu kemeri takar takmaz gücü ikiye,hatta üçe katlanır.
Ayrıca Thor'un iki tane keçisi vardır.Bu keçilerden birinin adı Tanngniost (Diş Çatırdatan) diğerinin adı da Tanngrisnir (Diş Gıcırdatan)'dır.Bu keçilerin çektiği arabası yerde de gökte de gidebilir.
Thor,Odin ve Frigga'nın oğludur.Odin'den sonra gelen en önemli tanrı olarak kabul edilir."Altın saçlı tanrıça" Sif ile evlidir.
İskandinav tanrıları arasında en kurnaz,en kötü tanrı Loki'dir.Loki,Sif'e "Seni seviyorum, benimle evlen" der.Sif,namuslu bir tanrıça olduğu için kabul etmez.Fakat Loki çok sinirlenir ve bir gece Sif uyurken yanına gidip güzelim uzun saçlarını keser,kestiklerini de yakar.Artık Sif hiç çekici değildir.Thor'da uyanınca bunu görür ve Sif'ten boşanmak yerine onun intikamını almaya karar verir.Bu işi ancak Loki yapar diye düşünüp Loki'nin yakasına sarılır.Loki'de can korkusundan,özür diler ve cüce İvaldi'nin oğullarına gider.Bu ünlü cüce demirciler Sif için altından saç telleri yaparlar,Loki de bu saçları bizzat Thor'a kendi elleri ile verir.Thor altın saçları eşine takınca (Ki "Altın saçlı tanrıça" lakabı bu olaydan sonra denmeye başlanmıştır.) onun daha da çekici olduğunu düşünür ve onunla birlikte olur.Bu birleşmeden sonra da Thrud adlı bir kızı,Lorride adlı da bir oğlu olur,dördü beraber Thrudheim'deki 540 odalı Bilskirnir isimli saraylarında yaşarlar.
Bir efsaneye göre; tanrıların evlerini yapan dev Thrym,aşk tanrıçası Freyja'yı çok beğenir ve ona evlenme teklif eder.Freyja bu teklifi sert bir şekilde reddedince Thrym Thor'un Mjöllnir'ini kaçırır,fidye olarak da Freyja'yı ister.Thor çekicini geri almak için bir plan yapıp tanrılara açıklar.Gelinlik giyip Freyja'nın mücevherlerini takar ve devler ülkesine gider.Thrym onu görür görmez çekici bir yana koyup Freyja sandığı Thor'a koşar.Thor'da hemen çekicini kapıp Thrym'in üstüne indirir.Thrym o anda yere yıkılıverir.
Bir başka gün,yoksul köylülere yardım etmek için bir köye iner ve iki keçisini onlar için kesip pişirmiştir.Eğer keçilerin postları güzel yüzülürse ve bütün kemikleri bu postların içine doldurulursa Mjöllnir'in kerameti ile keçiler canlanır.Köylüler ziyafet çekerken hiçbir kemiğe zarar vermemeye dikkat ederler.Bir delikanlı,kemiklere dikkat edilmesi gerektiği uyarısını duymaz ve bir incik kemiğini parçalayıp iliğini emmeye başlar.Tam bu sırada Thor onu görür ve kırık kemiği onun elinden alıp bütün kemikleri toplar ve keçileri canlandırır.Fakat ne çare,keçilerden biri kırık kemiği olduğu için topallamaktadır.Bunun üzerine Thor,delikanlıyı kendine köle yapmak şartı ile o ailenin kökünü kurutmamaya karar verdiğini söyler,aile de delikanlıyı seve seve Thor'a verir.
"Hiç kimse ama hiç kimse,onun büyük kahramanlıklarını aklında tutup ezbere söyleyecek kadar bilge değildir."
3)LOKİ
Loki İskandinav mitolojisinde Kötülük tanrısıdır.
Loki,İskandinav tanrılarının savaşıp yendiği Buz Devlerinden biridir.Babasi Farbauti annesi ise Laufeydir.Savaş sırasında Buz Devlerine ihanet ederek Aesir Tanrilarına önemli bilgiler vermiştir.Bu hareketi Odin'in onu kan kardeşi olarak kabul etmesini sağlamıştır.
Loki,karmaşık bir karaktere sahiptir.Diğer Aesir Tanrılarına oyunlar oynayarak eğlenir.En önemli tuzaklarından biri,kör tanrı Hodr'ı kandırarak,Odin'in oğlu Balder'in öldürülmesini sağlamak olmuştur.Bu hareketinden sonra Odin'in kan kardeşlik bağından cıkarılmış,dünyanın derinliklerindeki bir mağaraya hapsedilmiştir.Ayrıca şekil değiştirme yeteneğine sahiptir.
Loki'nin,Angrboda ile evliliginden,Jormungandr,Fenris/Fenrir ve Hel adında çocukları vardir.Sigyn ile olan evliliğinden ise,Narfi ve Vali adlı iki çocuğu bulunmaktadır.
Loki,mağarada öldürülen oğlu Narfi'nin bağırsaklarıyla bir taşa bağlanmış olarak yatmaktadır.Tepesindeki sarkıtlara dolanmış dev yılanın ağzından akan zehir gözlerine damlamakta ama eşi Sigyn,elindeki tahta kapla Loki'yi korumaya calışmaktadır.Ancak kap dolduğu zaman,boşaltmak için uzaklaştığında,Loki zehirden etkilenmekte ve bu da İskandinav inançlarına göre depremlere sebep olmaktadır.Bu ceza İskandinav mitolojisinde kıyamet günü olarak adlandırılan Ragnarok'a kadar devam edecektir.
Ragnarok geldiğinde Loki,Odin'in oğlu Heimdall ile dövüşecek,bu dövüşün galibi olmayacak ve her ikisi de savaşta ölecektir.
4)FORSETI
Forseti,İskandinav mitolojisinde adalet tanrısı olarak bilinir.Odin'in torunudur.İsminin anlamı ''Yöneten''dir.Babası İskandinav mitolojisinin en sevilen tanrısı Balderdir.
Balder ve Nanna'nın çocuğudur.
5)FREYJA
Freya veya Freyja,İskandinav mitolojisinde Frey'in kız kardeşi ve Niord'un kızı olan bereket ve aşk tanrıçasıdır.
Eski Nors dilinde Freyja,hanımefendi,kadın yönetici veya efendi anlamına gelir.Bereket getirmesi için çağrıldığına dair delil bulunmasa da aşk,cinsellik,savaş,güzellik ve çekicilik tanrıçasıdır.
Snorri'nin Edda'sına göre Freyja'nın Odr isminde bir kocası vardı.Çoğunlukla uzun yolculuklara çıkardı ve bu yüzden Freyja kırmızı altın gözyaşları dökerdi.
6)BRAGI
Odin ve Frigg'in oğludur.Bilgelik ve şiir tanrısıdır.Ayrıca İdunn'un kocasıdır.
7)HEL
Hel,İskandinav toplumunda,Ölüler ülkesinin kraliçesidir.Hel,Loki'nin kızıdır.Fenris'in kızkardeşidir.Yer altı dünyası anlamına da gelir.Aynı Yunan mitolojisindeki Hades gibidir.
8 )HEİMDALL
Heimdall,İskandinav mitolojisinde tanrıların ve Midgard ile Asgard arasındaki,Bifröst köprüsünün bekçidir.Gözlerinin dünyanın öbür ucunu görebilecek kadar keskin,kulaklarının bir çimin büyüdüğünü duyabilecek kadar hassas olduğu söylenir.Aynı zamanda Odin'in elit askerleri olan Einherjarları yetiştirir.
9)NJORD
Deniz ve rüzgarın tanrısı.Frey ve Freyja'nın babası.Vanir'lerdendir ve evi Noatun'dur.Karısı dev Skadi'dir.Babası Thjatsi'nin ölümü üzerine tanrılar Skadi'ye kocasını seçme hakkını tanıdılar.Skadi sadece ayaklara bakarak seçeceği kocasının Balder olmasını istiyordu ama kazara Njord'u seçti.Njord ve Skadi nerede yaşayacakları konusunda anlaşmazlığa düştüler ve ayrıldılar.
10)SKADİ
Skadi,Kış tanrıçası ve Njord'ün eski karısıdır.Bir buz devidir.
11)TYR
Mitolojide tek kolu ve gözünün olmadığı belirtilen,Viking sembolü adalet tanrısı.Simgesi yukarı doğru ok şeklindedir.İskandinav mitolojisinde zafer tanrısı.Vikingler savaşa gitmeden önce savaş aletlerine Tyr'in sembollerini çizerlerdi.Önemli Aesir tanrıları arasında yer alır.Savaş ve zafer tanrısıdır.
12)BALDER
Balder,İskandinav tanrılarından Odin ile Frigg'in oğludur.Karısı Nanna,oğlu ise Forseti'dir.Işık,neşe,saflık,güzellik,masumiyet ve barış tanrısıdır.Tanrılar ve insanlar tarafından çok sevilirdi,iyiliği ile dikkat çekerdi.Gücünün az olmasına karşın,sıcakkanlı,akıllı ve belagatliydi.En yakışıklı tanrı olduğuda söylenir.Balder'in salonu Breidablik'di.
Balder, kabuslarında yakında öleceğini görmeye başlamıştı ve bu yüzden Odin,ölülerin krallığı Hel'e gidip şüphelenilmesi gerekilen birşey olup olmadığına bakmaya gitti. Orada bir kadınla konuştu ve kadın ona Balder'in gelişine hazırlık yaptıklarını söyledi.Bu durumu duyan annesi Frigg herkesi Balder'e karşı zarar vermemeleri konusunda baskı yaptı ve yemin ettirdi.Artık hiç bir şekilde yara almayan Balder diğer tanrıların hedef tahtası olmuştu.Hepsi atıcılık becerilerini Balder üzerinde deniyorlardı.Ama Frigg ökse otunu unutmuştu ve Loki bu durumu fark etti ve Balder'in kör kardeşi Hod'a ökse otundan yapılmış bir ok vererek Balder'a nişan almasını sağladı.Ok Balder'in tam kalbine geldi ve hemen öldü.Büyük bir keder etrafı sardı.Çünkü Balder sadece Aesir tarafından değil tüm yaşayan canlılar tarafından seviliyordu.Odin cesur Hermod'u atı Sleipnir'i ile birlikte Hel'e yolladı ve ondan Balder'ı oradan geri getirmesini istedi.Hel tüm yaşayan canlıların,Balder için göz yaşı dökmesi durumunda onu geri gönderebileceğini söyledi ve tüm canlılar ağlamaya başladı.Ama sadece dişi dev Thokk ağlamadı.Thokk, aslında Loki'nin şekil değiştirmiş haliydi.
Balder gömülürken karısı Nanna'da kederinden öldü ve ikisini yanan bir gemiye koyup denize gönderdiler.Odin oğlunun üzerine eğildi ve kulağına bir şeyler söyledi.Sonra sihirli yüzük Draupnir'i Balder'ın göğsüne koydu.Tanrılar gemiyi denize bırakmak için güçlü dişi dev Hyrrokkin'den yardım istedi.Dev dizgin olarak dört tane yılanı kullanığı bir kurdun üzerinde oraya geldi.İçindekilerin ne olduğunu önemsemeksizin gemiyi denize fırlattı ve Thor'u sinirlendirdi.Thor, devi öldürmek istedi ama tanrılar onu yatıştırdılar.Thor sinirini küçük bir cüce olan Lit'den çıkardı.Lit tüm gece tanrıların arasında koşuşturup,onların canlarını sıkmaktaydı.Thor bir tekmeyle Lit'i ateşe fırlattı. Tanrıların öc almalarından şüphelenen Loki kendisini bir şahine dönüştürdü.Ama tanrılar kuşkulanmaya başlayınca Mimir'in kuyusuna uçtu ve ondan Odin'in gözünü başka yere döndürmesini istedi.Böylece onu göremeyecekti.Mimir bunu yapmak istemediğini söyledi.Sonra Loki kendini bir somon balığına dönüştürdü ve Frananger'a daldı.Ama kaçamadı.Tanrılar Loki'yi kendi oğlu Narfi'nin bağırsaklarıyla bağladılar ve Skadi üzerine zehirli bir yılandan eter damlattı.Loki'nin karısı Sigyn bir tahta kap ile onu zehirli eterden korumaya çalıştı.Kabın içi eter dolunca boşaltması gerekti ve Loki o kadar güçlü bir çığlık attı ki yeryüzü sallandı.
Artık Loki Ragnarok'a kadar serbest kalamayacaktı.Ragnarok'un ardından,yeni dünya küllerden yeniden kurulduğunda,Balder yeniden doğacağına inanılır.
İSKANDİNAV MİTOLOJİSİ IRKLARI VE ÖĞELERİ
ELFLER
Elf,aslen İskandinavya ve İngiltere mitolojisinde yer aldığı varsayılan peri halkına verilen ad.Elfler genellikle insanlara benzerler fakat insanlardan biraz daha kısa ve narindirler.Bu narinliğe rağmen hızlı ve güçlüdürler.Melodik bir ses tonuna sahiptirler.Elfler genelde 1200 yıldan fazla yaşarlar.Bu yaşamın sonucunda ya yaşamdaki kötülüklerden sıkıldıkları için ölümü tercih ederler ya da bilinmeyen bir diyara göç ederler.Bu nedenle Elflerin ölümsüz oldukları söylenir.Elfler insanlara oranla daha güzeldirler.Dağlarda veya denizlerde dolaşmaktan pek hoşlanmazlar.Bunun yerine gökyüzünü görerek yaşamak,bir şeyler yetiştirmek,ormanlarında huzurlu bir hayat sürmek elflerin istediği yaşam tarzıdır.Elfler diğer ırklarla ilişki kurmayı pek tercih etmezler.Diğer ırklardan pek arkadaşları olmaz ama diğer ırklardan olan dostlarını kolay kolay unutmazlar.Elfler büyü konusunda hünerli,savaşçılık konusunda çeviklikleri dolayısıyla etkileyicidirler.Genellikle ok tercih eden Elf savaşçıları çeviklikleri nedeniyle bu konuda çok iyidirler.
CÜCELER
Cüceler,İskandinav mitolojisinde kısa boylu,Madencilik ve taş işçiliğinde epey ustalaşmış bir ırktır.Gençliklerinden itibaren sakal bırakmaya başlarlar.Sakallar onlar için bir semboldür.Dayanıklıdırlar.
DEVLER
Dev (Troll) ,birçok farklı kültürün efsane,folklor ve mitolojisinde yer alan bir doğaüstü yaratık.Genellikle insan görünümünde fakat anormal büyüklükte ve çok kuvvetli tasvir edilmiştir.Kadın veya erkek olabilir.Farklı bölgelerin mitolojilerinde kökenlerine dair farklı inanışlar vardır.Örneğin Hint-Avrupa mitolojilerinin çoğunda,kaos ile ilişkilendirilmiş lanetli bir ırktır ve yabani bir doğası vardır.
GOBLİNLER
Goblinler,kötü ruhlu,huysuz,zararlı,tuhaf,çirkin vücutlu,cin ahalisinden bir hayalet türüdür.Boyu bir cüceninki ile bir insanınki arasında değişik uzunluklarda olabilir.
VALKYRİE
İskandinav mitolojisinde,Odin'in yardımcıları olan ve ata binen miğfer ve mızrakla silahlanmış genç ve güzel bakirelerdir.Gökten kanatlı atlarıyla savaş alanına inip Einherjar denilen savaştaki cesur kahramanları Valhalla'ya götürürler.Buraya götürmelerinin nedeni Ragnarok'da yani dünyanın sonunda olacak savaşta Odin'in yanında savaşacak güçlü savaşçılar toplamaktır.
EINHERJAR
Einherjar,İskandinav mitolojisinde cesur,becerikli askerlerin ruhlarına verilen isimdi.Einherjarlar,Einherjar tepesi denilen bir yerden doğar.Loki,kahraman savaşçıların ruhlarını Einherjar tepesine bırakır.Einherjar tepesinin özel gücü sayesinde Einherjar olurlar.
Einherjar'ın fiziksel özellikleri,Kafası koç biçiminde,vücudu da aynen bir koyunun insanlaşmış hali gibi üzerinde metal bir zırhı vardır.Elinde deniz kabuğu gibi bir boru vardır.Bu boruyu her çaldığında diğer Einherjarlar'dan yardım ister.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder